مقاله‌ها
استراتژی بازاریابی و پلن بازاریابی چیست؟
در مقاله‌ی استراتژی بازاریابی چیست سعی می‌کنیم بدون وارد شدن در بحث‌های غیرکاربردی با زبانی ساده توضیح دهیم که چگونه می‌توانید در کمترین زمان، یک استراتژی به‌روز و درست بازاریابی و نیز پلن بازاریابی برای کسب و کار خود ایجاد کنید.
مقدمه‌ای بر استراتژی بازاریابی
چند بار به یک استراتژی بازاریابی فکر کرده و وارد عمل شدید و وضعیت ناگواری پیش آمد که طیِ آن به خودتان گفتید: «ای وای… کاش فکر این رُو کرده بودم؟»
باید گفت که اکثریت و حتی همه‌ی کسانی که کار بازاریابی یا کسب و کاری را شروع کرده‌اند کمابیش چنین تجربه‌ای داشته‌اند.
شاید برای شما هم در شروع و یا حتی مدتی بعد از شروع بازاریابی، تدوین یک استراتژی کامل و درست بازاریابی دشوار بوده است.
اکنون برای کم کردن اثر منفی چنین سردرگمی‌هایی نحوه‌ی طراحی یک استراتژی بازاریابی موفق را توضیح می‌دهیم.
اهمیت استراتژی بازاریابی چیست؟
اگر یک هدف مشخص و نحوه‌ی رسیدن به آن هدف را بررسی و تعیین نکرده باشید بیشتر کارهای بازاریابی‌تان شبیه انداختن تیری در تاریکی خواهد بود.
یک بازاریابی درست ارتباطتان را با بازار هدف برقرار خواهد کرد. این مورد، شامل افرادی که قبلاً اسم برند شما را نشنیده یا کسانی که قبلاً از شما خرید کرده‌اند نیز می‌شود؛ ولی ابتدا باید دقیقاً بدانید که استفاده از یک استراتژی خوب بازاریابی چه مزایایی برای شما دارد:
- تیم بازاریابی‌تان برای رسیدن به هدف‌های مشخص سرعت عمل بیشتری خواهد یافت.
- از تلاش‌های بیهوده در مسیر بازاریابی در امان خواهید ماند.
- خواهید توانست در بازار هدفتان آزمایش‌هایی انجام داده و ببینید که چه چیزهایی در بین افراد بازار هدفتان شور و شوق ایجاد می‌کند.
یک استراتژی موفق بازاریابی، هفت گام مهم دارد.
- پلن بازاریابی خودتان را تهیه کنید
- افراد تیم بازاریابی را گرد آورید
- اهداف بازاریابی‌تان را مشخص کنید
- ابزارهای بازاریابی‌تان را انتخاب کنید
- منابع موجودتان را بررسی کنید
- کمپین‌های بازاریابی را طراحی و آزمایش کنید
- و در نهایت، استراتژی خود را به‌طور همه‌جانبه اجرا کنید.
اکنون و در این قسمت به شرح چگونگی ایجاد پلن بازاریابی پرداخته و در قسمت‌های بعدی هر یک از موارد هفت‌گانه را توضیح خواهیم داد.
پلن بازاریابی چیست و روش تهیه‌ی آن
آیا ما برای تهیه‌ی استراتژی بازاریابی باید پلن بازاریابی هم تهیه کنیم؟ فرق این دو چیست؟
استراتژی بازاریابی شما یک دیدگاه کلی در مورد دلایل شما و منابع مشخصی که مورد نیاز است؛ کمپین‌ها و فعالیت‌هایی که باید داشته باشید و اهدافی که در طول سال باید تعقیب کنید ارائه می‌کند. پلن بازاریابی شامل کارهایی است که برای تحقق استراتژی بازاریابی باید انجام شود.
برای پلن بازاریابی معمولاً از شابلون‌هایی که در اصول کلی یکسان یا شبیه هم هستند استفاده می‌شود.
استفاده از شابلون‌های استاندارد و آزموده شده‌ی پلن بازاریابی، شما را همیشه با خلاصه‌ی اهدافی که دارید هماهنگ نگاه خواهد داشت.
برای تهیه‌ی پلن بازاریابی به روش زیر عمل کنید.
تهیه‌ی پلن بازاریابی
در پلن بازاریابی بسته به نوع کسب و کارتان می‌توانید خلاصه‌وار یا کمی مفصل‌تر به توضیح موارد لازم بپردازید.
اگر جزئیات کسب و کارتان خیلی زیاد است فقط مهم‌ترین موارد آن را در پلن بازاریابی‌تان بنویسید، اگر جزئیات کسب و کار شما در حد معمولی است می‌توانید تقریباً تمامی موارد لازم را طبق آنچه در نحوه‌ی تهیه‌ی استراتژی بازاریابی نوشتیم برای عملی کردن در پلن بازاریابی بنویسید.
پلن بازاریابی نقشه‌ی راه کسب و کارها و شرکت‌ها برای سازمان‌دهی، اجرا، نظارت و پیگیری استراتژی بازاریابی آن‌ها است.
دقت کنید که یک پلن بازاریابی که برای یک شرکت (کسب و کار) تهیه می‌شود امکان دارد شامل استراتژی‌های جداگانه‌ای برای هر یک از تیم‌های بازاریابی آن شرکت باشد.
وقتی که پلن بازاریابی می‌نویسید باید به مأموریت و میثاق هر کمپین بازاریابی که می‌خواهید انجام دهید اشاره کنید؛ تیپ مشتریان هدف و ویژگی‌های شخصیتی و اجتماعی آن‌ها را بنویسید، بودجه‌ی مورد نیاز را محاسبه و قید کنید، تاکتیک‌هایی که مورد استفاده قرار خواهید داد و به خروجی‌های حاصل از آن و کل فعالیتتان اشاره داشته باشید.
وقتی تمامی این اطلاعات در یک جا جمع شوند، پیگیری و مدیریت یک کمپین بازاریابی و تشخیص اینکه چه چیزهایی به درد می‌خورد و چه چیزهایی نه و اندازه‌گیری میزان موفقیت استراتژی‌تان کار خیلی ساده‌تری خواهد بود
انواع پلن بازاریابی
امکان دارد بسته به نوع کسب و کار یا شرکتی که در آن فعالیت می‌کنید نوع خاصی از پلن بازاریابی برای شما مناسب‌تر باشد.
برخی از پرکاربردترین انواع پلن بازاریابی عبارت است از:
- پلن‌های بازاریابی سه ماه تا یک‌ساله: این نوع پلن‌ها برحسب زمان، استراتژی‌ها و کمپین‌هایی را که باید انجام دهید مشخص می‌کند
- پلن‌های بازاریابی سفارشی (پولی): این نوع پلن بازاریابی توسط گروهی از افراد متخصص نوشته می‌شود. درست مانند متن‌هایی که برای تبلیغات و موارد مشابه می‌نویسند.
- پلن بازاریابی شبکه‌های اجتماعی: شبکه‌های اجتماعی برای خود بحث جداگانه‌ای دارند و نوشتن پلن بازاریابی برای آن‌ها کار خاصی است که فوت و فن خاص خودش را می‌طلبد تا بتوانید کمپین‌ها، کانال‌ها و تاکتیک‌های مناسب را توسط آن مشخص کرده و سپس تحقق بخشید.
- پلن بازاریابی محتوایی: این نوع پلن، نقشه‌ی راه شما برای معرفی و ارائه‌ی یک محصول با استفاده از استراتژی‌های مرتبط با محتوا، تاکتیک‌ها و کمپین‌ها خواهد بود.
- پلن بازاریابی برای ارائه‌ی محصول جدید: این نوع پلن شامل استفاده از استراتژی‌ها و تاکتیک‌هایی خاص برای شناساندن محصول جدیدتان و یا حتی برای شناساندن بیشتر شرکتتان است.
طریقه‌ی نوشتن پلن بازاریابی
اکنون به مرحله‌ی عملیِ نوشتن پلن بازاریابی می‌رسیم، برای این کار مراحل زیر را انجام دهید:
۱-مأموریت کسب و کار یا شرکتتان را مشخص کنید
اولین قدم برای تهیه‌ی پلن بازاریابی عبارت از مشخص کردن مأموریت کسب و کار یا شرکتی که دارید است.
اگر این میثاق و مأموریت، فقط مخصوص دپارتمان بازاریابی باشد نیز باید در خدمت مأموریت اصلی شرکت یا کسب و کاری که در آن مشغول هستید قرار بگیرد. در این مورد نه خیلی خاص باشید و نه خیلی معمولی و حد میانه روی را انتخاب کنید.
باید مشخص کنید که چگونه مشتریان جدید پیدا کرده و چطور این کار را عملی خواهید کرد.
به‌طور مثال، اگر کسب و کار شما در مورد سیاحت و گردشگری هست، مثلاً مأموریت کسب و کار شما می‌تواند چنین تعریف شود:
تبدیل کردن سیر و سفر به یک تجربه‌ی جدید و جالب.
با توجه به مأموریتی که برای کسب و کارتان تعیین کردید؛ این موارد را باید در پلن بازاریابی خودتان برای مثالی که زدیم قرار دهید:
- جذب یک گروه از سیاحان و جهانگردان
- آموزش دادن به آن‌ها در مورد صنعت توریسم
- تبدیل کردن افرادی که به خود جذب کرده‌ایم به کاربر پلتفرمی که راه انداخته‌ایم.
۲-مشخص کردن KPI برای انجام وظایف
KPI شاخص عملکرد است. هر پلن بازاریابی خوب، دقیقاً مشخص می‌کند که چگونه باید پیشرفت مأموریت شرکت را پیگیری و کنترل کرد. برای این کار لازم است که شاخص‌های عملکرد را مشخص کنید.
KPI معیار واحد اندازه‌گیری عناصر کمپین‌های بازاریابی نیز است.
این معیارها به شما اجازه خواهد داد که در کوتاه مدت، هدف‌های درستی را برای کسب و کار خود تعیین کنید.
در مثالی که در قسمت بالا زدیم، اگر مأموریت کسب و کار شما جذب گروهی از توریست‌ها باشد. KPI شما می‌تواند تعداد بازدید از صفحات وب‌سایت کسب و کار شما باشد.
۳-شناسایی مشتریان
شناسایی مشتریان، شامل شرح و تفسیر خصوصیات مختلف مشتریان مورد نظرتان که می‌خواهید جذبشان کنید است.
مواردی مانند سن- جنسیت- میزان تحصیلات- سطح درآمد-باورها- ترس‌ها- نوع شبکه‌های اجتماعی مورد استفاده‌ی آن‌ها- تفریحات و باورهای دینی و فرهنگی، جزو مهم‌ترین مسائلی است که باید با تحقیق، آن‌ها را مشخص کنید.
اطلاعات جمع آوری شده در این مورد بسیار حساس است و باید داده‌های درستی درباره‌ی مشتریان فعلی و مشتریان بالقوه‌تان به دست بیاورید تا بتوانید برای جذب آن‌ها برنامه‌هایی درست تدارک ببینید.
۴-تعیین استراتژی و ابتکارات محتوایی
نکته‌های مهم محتوایی در رابطه با بازاریابی را در این قسمت مشخص کرده و خواهید نوشت.
- انواع محتواهایی که می‌توانید امروزه از آن استفاده کنید
- کانال‌هایی که می‌توانید محتواهای خود را در آن‌ها قرار دهید
- نحوه‌ی استفاده از محتواها و کانال‌ها
- نوع محتواها و حجم محتوایی که تولید خواهید کرد
- هر نوع هدف و KPI مورد نظرتان که تعقیب و کنترل خواهد شد.
- در صورت داشتن آگهی‌های پولی؛ تعیین آن و مشخص کردن کانال یا کانال‌هایی که از آن طریق منتشر خواهد شد.
۵-تشخیص نقاط ضعف پلن
یک پلن بازاریابی نه تنها مشخص می‌کند که تیم بازاریابی باید روی چه چیزهایی بیشتر تمرکز کند بلکه روش مشخص کردن نقطه‌ضعف‌های موجود در تیم بازاریابی را نیز مطرح و کرده و راهی برای پیگیری آن پیشنهاد می‌دهد.
اگر بخش‌هایی وجود دارد که نمی‌توانید با کسب و کارتان در آن بخش‌ها فعال شوید یا نواقصی در هر موردی وجود دارد آن‌ها را مورد بررسی قرار داده و در این قسمت بنویسید.
۶-تعیین بودجه‌ی بازاریابی
شما می‌توانید بسیاری از ابزارهای رایگان بازاریابی را مورد استفاده قرار دهید، با این حال یک تیم بازاریابی برخی هزینه‌های پیدا و پنهان دیگر نیز دارد که باید برای آن‌ها بودجه‌ای تعیین کنید.
مواردی مانند به‌کارگیری فریلنسرها برای انجام پروژه‌های مقطعی، پشتیبانی، هزینه‌های تبلیغاتی و…
باید به‌طور خلاصه تمامی هزینه‌های مربوطه را در این قسمت بنویسید.
۷-تعیین نوع و شرایط رقابت
بخشی از بازاریابی، دانستن این نکته است که رقیب یا رقیبانتان چه کسانی و در چه شرایطی هستند.
برای این کار باید بازیگران اصلی صنعتی را که کسب و کارتان در آن زمینه است بشناسید و پروفایل آن‌ها را تا حد ممکن استخراج، گردآوری و بررسی کنید.
هم‌چنین باید موقعیت وب‌سایت‌های رقبا و پئیج‌های مختلف آن‌ها را در شبکه‌های اجتماعی بررسی و تحت نظر داشته باشید و در رقابت با آن‌ها از داده‌هایی که گردآوری کرده‌اید به نفع کسب و کار خود بهره ببرید.
۸-تعیین جایگاه‌ها و وظایف شغلی
باید جایگاه و وظیفه‌ی شغلی هر کسی را که در پلن بازاریابی شما نقش خواهد داشت به‌طور خلاصه مشخص کنید.
قرار نیست در این قسمت، برنامه‌ی بسیار دقیق روزانه برای کارکنان بنویسید، خیر. باید فقط مشخص کنید که مثلاً مسئولیت محتواهای مختلف، کانال‌های انتشار، پیگیری KPI بر عهده‌ی چه کس یا چه کسانی خواهد بود و سرپرست یا مدیر آن‌ها کیست.
مطمئن باشید که با مشخص کردن هشت مورد فوق یک پلن بازاریابی کاربردی و کاملاً درست در اختیار خواهید داشت که شما را در مسیر موفقیت در بازاریابی بسیار کمک خواهد کرد.
در مقاله‌های بعدی به توضیح اجزای دیگرِ استراتژی بازاریابی خواهیم پرداخت.
